A.GIỚI THIỆU TRÒ CHƠI VÀ PHƯƠNG PHÁP QUẢN TRÒ:
Trò chơi nói chung là một loại hình giáo dục rất tốt với thanh thiếu niên, nếu chúng ta biết cách tổ chức trò chơi trở nên lành mạnh, có giá trị hữu ích, ngược lại nó sẽ vô bổ có khi phản tác dụng trong khi chơi.
Trò chơi có nhiều rất loại đa dạng, có nhiều cách chơi: trò chơi lớn, trò chơi thi đấu, trò chơi nhỏ, trò chơi dân gian…Thông qua trò chơi giúp cho người chơi rèn luyện trí tuệ, sự nhanh nhẹn, tháo vát, khéo léo, ngoài ra tró chơi còn tạo được sự gắn bó với tập thể, giúp cho người chơi thoát khỏi sự khép nép thụ động và nhanh chóng xoá bỏ sự cách biệt ngại ngùng ban đầu.
I.GIÁ TRỊ TRÒ CHƠI:
Trò chơi có mục đích lành mạnh, tính sư phạm, tính giáo dục thì trò chơi mới đạt được hiệu quả giá trị về tinh thần và thể chất của người chơi .
Đạo đức: tạo cho người chơi tính nhẫn nại, đoàn kết, hoà đồng với tập thể, vui tính, vị tha.
Trí tuệ: Giúp cho người chơi có tính sáng tạo có óc quan sát nhanh, nhận định được lời nói nhanh, phán đoán và ứng xử khôn khéo, nhớ được lâu, khéo léo.
Thể lực: Rèn luyện cho người chơi nhanh nhẹn tai mắt, tay chân, có sức bền cao,tăng cường thêm sinh lực, tính chịu khó, tháo vát.
Ngoài những giá trị kể trên, trò chơi còn giúp cho những tật xấu như:nóng tính, cộc cằn, hay ăn gian, sửa được những khuyết điểm mà cá nhân hay tập thể ttrong lúc chơi mắc phải.
Trò chơi có giá trị hữu ích khi có luật chơi rõ ràng ,có thi đua, có thưởng, phạt công minh, bất vụ lợi, vô tư.
II. PHÂN LOẠI TRÒ CHƠI:
Nói đến loại trò chơi và phân loại trò chơi thì rất đa dạng và phong phú , trò chơi trên rừng, biển , sông , núi, ngoài trời, trong phòng v.v…Nên rất khó mà phân loại được hết. Nhưng chúng ta có thể căn cứ vào một số điều kiện dưới đây để có thể phân loại trò chơi cho phù hợp với đối tượng chơi . Ở một số sách về trò chơi, người ta chỉ đưa ra hai loại; trong phàng và ngoài trới hoặc trò chơi động và tĩnh mà thôi.
Ở đây xin giới thiệu một số điều kiện để phân loại trò chơi cho phù hợp:
1. Theo tính chất nội dung: với cách này, ta có thể phân ra làm nhiều loại:
a/ Trò chơi phản xạ: (qui ước về động tác lời nói ).
_ Phản xạ thuận (làm theo khẩu lệnh). Vd: thụt – thò (nói thụt thì thụt tay vào, thò thì thò tay ra)hoặc nhảy ra - nhảy vô.
_ Phản xạ nghịch (làm ngược lai với khẩu lệnh ). Vd: trò chơi ra, vô (quản trò hô ra thì nhảy vô, hô vô thì nhảy ra).
_ Phản xạ chéo (nói và làm thế nay thì nói và làm thế khác). Vd; quản trò vừa hô “cái mũi của tôi” vừa bấm lỗ tai, thì người chơi phải hô “lỗ tai của tôi” vừa nắm lỗ mũi của mình.
b/ Trò chơi trí tuệ: Là một loại nghiêng về trí tuệ, phải sáng tạo và quan sát nhanh, phải suy luận, phán đoán, thì mới chơi tốt được. Trò chơi này luôn có qui định về mặt thời gian(hỏi-đáp). Vd: Truy tìm người yêu, hái hoa dân chủ (truyền thống, chuyên môn)
c/ Trò chơi vận động:
_ Vận động nhẹ : ngồi tại chỗ, có thể kết hợp hát với sing hoạt vòng tròn, đòi hỏi sự khéo léo và nhạy bén. Vd: chuyền dép hoặc nón (bắt bài hát tập thể rồi bắt đầu chuyền, dứt bài hát mà dép hoặc nón tới ai thì người đó bị).
_ Vận động mạnh: dùng nhiều sức lực nhanh nhẹn, tháo vát, chơi được cả tập thể. Vd; du kích qua sông ( nhiều đội thi đua, đưa người qua sông bằng cách là ngồi trên cây gậy để đưa qua sông , khoảng cách định trước).
d/ Trò chơi cảm giác: loại trò chơi phải sử dụng nhiều đển thị, thính, vị, xúc, khứu giác, nó còn đòi hỏi phải kết hợp đến sự khéo léo, phán đoán , quan sát. Vd: trò chơi kim (bày trên đất hay trên tấm trải một số vật dụng cho người chơi quan sát nhanh, sau đó đậy lại bắt người chơi phai ghi lại, hoặc nói lai có bao nhiêu vật trong đó ); trò chơi về khứu giác (cho một vài loại gia vị như tỏi, ớt, tiêu v.v…vào một túi nhỏ cho người chơi ngửi và đoán có bao nhiêu loại gia vị).
2. Theo đối tượng tham gia:
Đối tương chơi trò chơi rất quan trọng, nên người quản trò phải chú ý thêm lứa tuổi giới tính để tổ chức hoặc điều khiển cách chơi cho phù hợp.
_ Đối tượng nam: cách chơi và luật chơi đơn giản nhủng đòi người chơi nhiệt tình , nên có vận động mạnh, tạo hào hứng liên tục, trò chơi luôn thay nhanh mới lạ, gay cấn, nhiều sôi động , rèn luyện thể lực, tháo vát, nhanh nhẹn, giáo dục tính thi đua, không ích kỉ, vị tha, trung thực , luôn sẵn sàng. Vd: thi kéo co cõng.
_ Đối tượng nữ : cách chơi và luật chơi đơn giản, không vận động quá sức gây mệt, thường nên kèm bài hát, múa rèn luyện tính chịu khó quan sát, giáo dục tính hiền hoà, vui tươi chăm chỉ, nên chọn những trò chơi nhẹ nhàng. Vd: thi nói vần các nhân vật anh hùng trong lịch sự Việt Nam.
_ Đối tượng nam+nữ:cách chơi và luật chơi hơi khó, vận động mạnh, tạo sự thi đua không ngừng của các nhóm, rèn luyện sự phán đoán nhanh, tính đồng đội nhạy bén, tạo sự thân thiện , hoà đồng tập thể. Vd: nhồi bóng tiếp sức nhanh.
3. Theo số lượng và thời gian:
Chúng ta nên chú ý thêm về số lượng người chơi và thời gian chơi, khong thể nào mà 10 người chơi trò đó, mà 1000 người cũng chơi trò đó được , xin giới thiệu một số kinh nghiệm như sau:
_ Số lượng người chơi từ 15-50 người nên tạo bầu không khí vui nhộn lúc đầu ,tốt nhất nên sinh hoạt vòng tròn hoặc hát bài hát tập thể , sau đó có thể tổ chức chơi một số trò chơi vận động nhẹ, thời gian không quá 60 phút.
_ Số lượng người chơi từ 50-100 người nên tổ chức trò chơi vận động mạnh, có tính thi dua cao, luật chơi nên đơn giản, có thể tổ chức được trò chơi lớn hoặc trò chơi đêm. Thời gian chơi có thể từ 60-120 phút. số lượng người từ 100-600 người hoặc nhiều hơn nữa, nên lựa trò chơi mà mọi người cùng tham gia được hết, ngoài ra có thể tổ chức trò chơi lớn hoặc trò chơi đêm hoặc phải tổ chức nhiều hoạt động cùng lúc , có thế mới thu hút được mọi người cùng chơi. với số lượng này, không khí ban đầu rất quan trọng, cần tạo sự hào hứng ban đầu, thì những phút về sau luôn luôn sẽ sôi động.
4. Theo địa điểm:
_ Trò chơi trong phòng: không gian giới hạn do tường, vách và đồ đạc, nên tạo bầu không khí nhẹ nhàng, dùng trò chơi vận động nhẹ , không quá dài , nên thay đổi liên tục trò chơi, tạo sự vui nhộ, rồi hãy vào những sinh hoạt trọng tâm.
_ Trò chơi ngoài trời: không gian rộng rãi và thoáng như sân chơi, vườn cây, bãi biển, đất trại thì dùng các loại trò chơi vận động mạnh, có thi đua, nên tạo bầu không khí luôn luôn sôi động.
III.QUI TRÌNH THỰC HIỆN TRÒ CHƠI:
1. Công việc chuẩn bị phải lưu ý:
_ Đối tượng và số lượng: quen hay chưa quen? số lương người tham gia? thái độ và trình độ? giới tính?
_ Địa điểm và thời gian:trong nhà, ngoài trời, chỗ chơi rộng, nắng gió, cây nhiều… Tính toán thời gian chơi cho phù hợp, từ khi bắt đầu chơi cho đến khi kết thúc.
_ Lựa chọn nội dung chơi:thực hiện những trò chơi cho vừa sức và trình độ người chơi, cần truyền tải những nội dung gì về chuyên môn, kỹ năng, ngành nghề…
_ Vật dụng chơi: chuẩn bị vật dụng chơi, quà thưởng (nếu có) tại chỗ chơi có thể sử dung được vật dụng gì? Vd: chơi banh - gậy thì chuẩn bị banh và gậy.
2. Thực hiện trò chơi:
_ Ổn định tổ chức: hát tập thể , hô băng reo , chia tổ thi đua.
_ Giới thiệu trò chơi, giải thích rõ ràng cách chơi, chơi đúng, sai, nói tên trò chơi, chơi thử một vài lần tạo cho người chơi quen với trò chơi.
_ Chơi thật và tổng kết ; chơi thật, góp ý cách chơi để người chơi lần sau chơi cho đúng ,phạt nhẹ nhàng ,vui nhộn , tạo cho người chơi luôn có cảm giác thoải mái.
*Chú ý: nếu trò chơi quá quen thuộc hoặc quá dễ nên nhanh chóng chuyển sang trò chơi khác để tránh sự nhàm chán , trò chơi mà bị sai quá nhiều sẽ mất đi tính hấp dẫn của nó.
IV.NHỮNG YÊU CẦU NGƯỜI QUẢN TRÒ CẦN CÓ:
Là một người thiết kế và tổ chức trò chơi, là hạt nhân trong tập thể, thất bại hay thành công còn lệ thuộc phần lớn vào người quản trò, có người cho rằng người quản trò chỉ là người chuyên làm trò hề cho mọi người vui cười, có máu tiếu lâm, tính tình bông đùa hời hợt, những người có ý nghĩ như thế là một sai lầm rất lớn.
Trong thực tế muốn loàm người quản trò giỏi, trước hết người quản trò đó phải lcó tâm hồn cởi mở, tính tình hoà đồng, ý thức sâu sắc , một bản lĩnh vững vàng và một tài năng đa dạng , muốn đạt được như thế thì người quản trò phải có những yêu cầu sau đây:
_ Tính nhạy cảm và óc quan sát nhanh: để xử lý và ứng xử những tình huống bất trắc xảy ra trong khi chơi.
_ Trình độ: biết sáng tạo trò chơi mới, biết những trò chơi nhàm chán sang những trò chơi khác cho vui nhộn, biết rõ những kiến thức hoặc lịch sử mà mình muốn ứng dụng trong trò chơi , biết dừng trò chơi đúng lúc , biết nhiều trò chơi và bài hát , biết rõ luật chơi và tuân theo luật mà mình đã đưa ra.
_ Giọng nói; có giọng nói to , rõ ràng để giải thích trò chơi, biết nói dí dỏm, khôi hài , tập đùa có duyên nhưng không lố bịch.
Đây là yêu cầu cơ bản của người quản trò cần có, ngoài ra người quản trò nên rèn luyện them đức tính: bạo dạn, hoà đồng, tự chủ, kiên nhẫn, biết tập hợp và tích luỹ thật nhiều trò chơi để lam giàu kiến thức của mình, nhanh nhẹn và hoạt bát trong khi chơi, nên có đức tính trung thực , công minh , bất vụ lợi, vô tư.
Những điều người quản trò cần tránh trong khi chơi:
_ Không nên phạt người chơi quá lâu hoặc quá khó, tạo cho người chơi cảm thấy bị lố bịch.
_ Không tranh cãi với người chơi những luật chơi, hoặc quyết tâm bắt được cho một người hoặc một nhóm mà mình cho rằng họ hay “ăn gian”, hay cãi.
_ Không nên chơi những trò chơi mà mình không biết rõ, hoặc không rành về những kiến thức của trò đó.
_ Không chê bai khi có người chơi tró chơi quá dễ , hoặc quá dở, không giận dữ hoặc mất bình tĩnh khi có người phá rối trong lúc chơi.
Đây là một số kinh nghiệm mà chúng tôi đã có, môi trường tốt nhất là đội ,nhóm ,hay một đoàn thể… chính những nơi này là môi trường thuận lợi cho các bạn trở thành một người quản trò giỏi, chúng ta cũng nên chú ý những nhân tài “khoái làm quản trò” ở đội, nhóm của mình, nên giúp họ tự rèn luyện trở thành một người quản trò giỏi, để trong hoạt động đội, nhóm của mình thêm sôi động và phong phú.
__________________
B.CÁCH SƯU TẦM VÀ CẢI BIẾN TRÒ CHƠI:
I.CÁC HÌNH THỨC SƯU TẦM TRÒ CHƠI:
Các bạn thân mến, muốn trở thành quản trò giỏi để điều khiển một chương trình trò chơi cộng đồng hoặc tổ chức sinh hoạt trò chơi vòng tròn cho hấp dẫn, tránh những trò chơi nhàm chán không phù hợp với đối tượng chơi, thì yêu cầu một người quản trò là phải biết nhiều trò thật chơi.
Làm thế nào để có thật nhiều trò chơi? Các bạn có thể sưu tầm theo những hình thức sau đây:
_ Thông qua sách báo, các thông tin đại chúng hiện hành (chú ý các loại trò chơi cho phù hợp theo đối tượng).
_Ghi chép lại những trò chơi hay trong những lần sinh hoạt cộng đồng hoặc dã ngoại.
_Trao đổi với quản trò những loại trò chơi, nhất là những loại trò chơi mới, có sáng tạo
Các bạn sưu tầm cũng chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động cộng đồng mỗi ngày mỗi cao của các bạn trong đội, nhóm… nên không những sưu tầm các trò chơi mà người quản trò còn phải biết sáng tạo và cải biên các loại trò chơi đã có sẵn.
II.NGUYÊN TÁC CẢI BIÊN MỘT TRÒ CHƠI:
Muốn cải biên được một trò chơi, người quản trò phải nắm vững những yêu cầu sau đây:
_ Nắm rõ luật và cách sử dụng trò chơi cũ.
_ Trò chơi chưa đủ sức hấp dẫn, nhưng đối tượng chơi vẫn có nhu cầu chơi trò đó.
_ Luật chơi phải rõ ràng, không quá phức tạp so với luật trò chơi cũ.
_ Trò chơi cải biên phải phù hợp với đối tượng, chỗ chơi, vật dụng chơi và thời gian chơi.
Trang Chính 
